(ഞങ്ങളുടെ സൈക്യാട്രിസ്റ്റ് ഡോ. ഷാഹുല്‍ അമീന്‍ എഴുതിയത്)
മദ്യപാനം നിര്‍ത്താന്‍ വിദഗ്ദ്ധസഹായം തേടുന്ന കാര്യം പരിഗണിക്കുമ്പോള്‍ നമ്മുടെ നാട്ടിലെ ആല്‍ക്കഹോള്‍ ഡിപ്പെന്‍ഡന്‍സ് രോഗികളുടെയും കുടുംബാംഗങ്ങളുടെയും മനസ്സില്‍ സാധാരണ ഉയര്‍ന്നുവരാറുള്ള ഒരു സന്ദേഹമാണ് മുകളില്‍ക്കൊടുത്തത്. ആരോഗ്യരംഗത്ത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവരുടെ ഇടയില്‍പ്പോലും ഈയൊരു ആശങ്ക വെച്ചുപുലര്‍ത്തുന്നവരുണ്ട്. ഈ പേടി കാരണം വിദഗ്ദ്ധചികിത്സകളെ പടിപ്പുറത്തു നിര്‍ത്തുന്നവരും തമ്മില്‍ ഭേദം മദ്യപിച്ചു ജീവിക്കുന്നതാണെന്നു നിശ്ചയിക്കുന്നവരും അനവധിയാണ്. ഇതുകൊണ്ടൊക്കെത്തന്നെ ഈ ഭയത്തിന് വല്ല അടിസ്ഥാനവുമുണ്ടോ എന്ന ഒരു അവലോകനം പ്രസക്തമാണ്.
ഈ സംശയം ഉന്നയിക്കുന്നവര്‍ സാധാരണയായി ഉദാഹരിക്കാറുള്ള ചില അനുഭവങ്ങള്‍ താഴെപ്പറയുന്നു.
- “എന്റെ ഒരയല്‍ക്കാരന്‍ ഒരു ഡീഅഡിക്ഷന്‍ സെന്ററില്‍ കിടന്ന് മദ്യപാനം നിറുത്തിയിരുന്നു. കുറച്ചു നാള്‍ കഴിഞ്ഞ് വീണ്ടും മദ്യമുപയോഗിച്ചപ്പോള്‍ അയാള്‍ തികച്ചും ഒരു മാനസികരോഗിയെപ്പോലെ പെരുമാറുകയുണ്ടായി.”
- “എന്റെ ഒരു ബന്ധു പണ്ട് മരുന്നു കഴിച്ച് മദ്യപാനം നിറുത്തി. കുറേക്കാലം കഴിഞ്ഞ് ഒരു തവണ മരുന്നെടുക്കാതെ മദ്യപാനം നിറുത്തിയപ്പോള്‍ അദ്ദേഹം ഓര്‍മയും സ്ഥലകാലബോധവുമില്ലാതെ പെരുമാറാനും തുമ്പിയെപ്പിടിക്കുന്നതു പോലെ കാണിക്കാനും തുടങ്ങി.”
- “എനിക്ക് പരിചയമുള്ള ഒരാള്‍ക്ക് ഡീഅഡിക്ഷന്‍ സെന്ററില്‍ നിന്നിറങ്ങിയതിനു ശേഷം ഒരു ഓര്‍മയും ബോധവുമില്ല.”
ഈ മൂന്ന് അനുഭവങ്ങളും സത്യമാവാമെന്ന് സമ്മതിച്ചുകൊണ്ടു തന്നെ പറയട്ടെ, ലേഖനത്തിന്റെ തലക്കെട്ടിലുന്നയിച്ച ചോദ്യത്തിന്റെ ഉത്തരം “ഇല്ല” എന്നു തന്നെയാണ്. അപ്പോള്‍ മേല്‍പ്പറഞ്ഞ കേസുകളില്‍ എന്താവും സംഭവിച്ചിട്ടുണ്ടാവുക? നമുക്കു നോക്കാം.
മദ്യപാനം പുനരാരംഭിച്ച അയല്‍ക്കാരന്‍ സമനില വിട്ട് പെരുമാറിയത് എന്തുകൊണ്ടാവാം?
ഇതിന്റെ ഉള്ളുകള്ളികള്‍ മനസ്സിലാവാന്‍ ആദ്യം ടോളെറന്‍സ് (tolerance) എന്ന പ്രതിഭാസത്തെക്കുറിച്ചറിയണം. കുറേക്കാലം നിരന്തരമായി മദ്യമുപയോഗിക്കുമ്പോള്‍ ശരീരകോശങ്ങളിലുണ്ടാകുന്ന ചില പരിവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ ഫലമായി കരള്‍ മദ്യത്തെ കൂടുതല്‍ വേഗത്തില്‍ ദഹിപ്പിക്കാന്‍ തുടങ്ങുകയും പതിവ് അളവിലുള്ള മദ്യം തലച്ചോറില്‍ ഏശാതാവുകയും ചെയ്യാറുണ്ട്. അങ്ങിനെ വരുമ്പോള്‍ ആദ്യമൊക്കെ രണ്ടോ മൂന്നോ പെഗ് കഴിച്ചാല്‍ അത്യാവശ്യം ലഹരി അനുഭവപ്പെടാറുണ്ടായിരുന്ന ആളിന് അതേ ലഹരി കിട്ടാന്‍ ക്വാര്‍ട്ടറോ പൈന്റോ കഴിക്കേണ്ട അവസ്ഥയുണ്ടാകുന്നു. ഇതിനെയാണ് ടോളെറന്‍സ് എന്നു വിളിക്കുന്നത്.
ചികിത്സയെടുത്തോ അല്ലാതെയോ കുറച്ചുകാലത്തേക്ക് മദ്യപാനം നിറുത്തിവെക്കുമ്പോള്‍ ടോളെറന്‍സിലേക്കു നയിച്ച ശാരീരികമാറ്റങ്ങള്‍ പതിയെപ്പതിയെ പൂര്‍വസ്ഥിതിയിലാവുകയും ടോളെറന്‍സ് അപ്രത്യക്ഷമാകുകയും ചെയ്യും. ഇതിനെക്കുറിച്ച് ബോധവാനല്ലാത്ത ഒരാള്‍ കഴിപ്പു നിര്‍ത്തിയ സമയത്തെ അതേ അളവ് മദ്യം വീണ്ടും ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങുകയാണെങ്കില്‍ അയാളുടെ തലച്ചോറിന് അതു താങ്ങാന്‍ കഴിയാതെ വരികയും അത് താല്‍ക്കാലികമായ മാനസികവിഭ്രാന്തികള്‍ക്ക് കാരണമാവുകയും ചെയ്തേക്കാം.
അപ്പോള്‍ ര‍ണ്ടാമതും മദ്യപാനം നിര്‍ത്തിയ ബന്ധു സ്ഥലകാലബോധമില്ലാതെ പെരുമാറിയതോ?
ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സ് (delirium tremens) എന്നാണ് ഈ പ്രശ്നത്തിന്റെ പേര്. വിറയല്‍, ഉറക്കമില്ലായ്മ, സ്ഥലകാലബോധം നഷ്ടപ്പെടുക, അശരീരികള്‍ കേള്‍ക്കുക, മായാക്കാഴ്ചകള്‍ കാണുക, ഓര്‍മക്കേട്, പരസ്പരബന്ധമില്ലാതെ സംസാരിക്കുക തുടങ്ങിയവയാണ് ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള്‍. നിരന്തരമായി തലച്ചോറില്‍ത്തട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്ന മദ്യം പെട്ടെന്ന് പിന്‍വാങ്ങുന്നത് ചില നാഡീപഥങ്ങളിലുണ്ടാക്കുന്ന രാസമാറ്റങ്ങളാണ് ഈ ലക്ഷണങ്ങള്‍ക്കു പിന്നിലുള്ളത്. സാധാരണനിലയില്‍ നാലുമുതല്‍ പത്തുവരെ ദിവസങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സ് ഭേദമാകാറുണ്ട്.
ദീര്‍ഘകാലമായി മദ്യമുപയോഗിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നവര്‍, പല തവണ മദ്യപാനം നിറു‍ത്തുകയും പുനരാരംഭിക്കുകയും ചെയ്തവര്‍, പ്രായം ചെന്നവര്‍, തലച്ചോറിനെ ബാധിക്കുന്ന അസുഖങ്ങളുള്ളവര്‍ തുടങ്ങിയവരിലാണ് ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സ് കൂടുതലായി കണ്ടുവരുന്നത്. മുമ്പ് മദ്യപാനം നിര്‍ത്തിയപ്പോള്‍ ചികിത്സയെടുത്തിരുന്നോ ഇല്ലയോ എന്നത് ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സിന്റെ ആവിര്‍ഭാവത്തെ സ്വാധീനിക്കുന്ന ഒരു ഘടകമല്ല. മാത്രമല്ല, മദ്യപാനം നിര്‍ത്തുന്നത് സൈക്ക്യാട്രിസ്റ്റുകളുടെ മേല്‍നോട്ടത്തിലാണെങ്കില്‍ മരുന്നുകളുടെ ആവശ്യാനുസരണമുള്ള ഉപയോഗത്തിലൂടെ ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സിനെ ഒരു പരിധി വരെ തടയാന്‍ കഴിയുന്നതാണ്.
മുമ്പ് മദ്യപാനം നിര്‍ത്തിയപ്പോള്‍ ചികിത്സയെടുത്തിരുന്നോ ഇല്ലയോ എന്നത് ഡെലീരിയം ട്രെമന്‍സിന്റെ ആവിര്‍ഭാവത്തെ സ്വാധീനിക്കുന്ന ഒരു ഘടകമല്ല.
ഡീഅഡിക്ഷന്‍ ചികിത്സയെടുത്ത് വര്‍ഷങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞും ഓര്‍മ തിരിച്ചു കിട്ടാത്തവരുണ്ടെന്ന് കേള്‍ക്കുന്നതോ?
അപൂര്‍വമായി ഇങ്ങിനെ സംഭവിക്കാറുണ്ട്. ഇത്തരം കേസുകളില്‍ രണ്ടു സാദ്ധ്യതകളാണുള്ളത്.
- വെര്‍ണിക്കീസ് എന്‍കെഫലോപതി (Wernicke's encephalopathy) : - തയമിന്‍ (Thiamine) എന്ന വിറ്റാമിന്റെ കുറവ് തലച്ചോറിന്റെ ചില ഭാഗങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുമ്പോഴാണ് ഈ രോഗമുണ്ടാകുന്നത്. നിരന്തരമായി മദ്യം ഉപയോഗിക്കുന്നവരുടെ ശരീരത്തില്‍ തയമിന്റെ അളവ് പൊതുവെ കുറവായിരിക്കും. ഇത്തരക്കാരില്‍ തയമിന്‍ അടങ്ങിയ ഇഞ്ചക്ഷനുകള്‍ കൊടുക്കാതെ ഗ്ലൂക്കോസ് കയറ്റുന്നത് ചികിത്സാവേളയില്‍ വെര്‍ണിക്കീസ് എന്‍കെഫലോപതി വരുന്നതിന് കാരണമാവാറുണ്ട്. എന്നാല്‍ ദൈനംദിനമേല്‍നോട്ടത്തിന് ഡോക്ടര്‍മാരും നഴ്സുമാരുമുള്ള സെന്ററുകളില്‍ ഇത്തരം അബദ്ധങ്ങള്‍ സംഭവിക്കാനുള്ള സാദ്ധ്യത നന്നേ കുറവാണ്.
- മദ്യപാനം മൂലമുണ്ടാകുന്ന മേധാക്ഷയം (Alcohol-induced dementia) : - വര്‍ഷങ്ങള്‍ നീളുന്ന മദ്യപാനം തലച്ചോറിലെ കോശങ്ങളെ നശിപ്പിക്കുമ്പോഴാണ് ഈ പ്രശ്നം ഉണ്ടാകുന്നത്. ഇതിന്റെ ആവിര്‍ഭാ‍വത്തിന് ഡീഅഡിക്ഷന്‍ ചികിത്സയുമായി ബന്ധമുണ്ടാവാറില്ല. മദ്യപാനം നിര്‍ത്തി രോഗി വളരെക്കാലം കൂടി ദൈനംദിന ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളില്‍ ഏര്‍പ്പെടാന്‍ തുടങ്ങുമ്പോള്‍ ഓര്‍മക്കുറവ്, ശ്രദ്ധക്കുറവ് തുടങ്ങിയ ലക്ഷണങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ പ്രകടമാവാന്‍ തുടങ്ങിയേക്കാമെന്നു മാത്രം. ഒന്നോ രണ്ടോ വര്‍ഷം മദ്യം കഴിക്കാതിരിക്കുമ്പോള്‍ ഈ ഡെമന്‍ഷ്യയുടെ ലക്ഷണങ്ങള്‍ പതിയെ കുറഞ്ഞുവരാറുണ്ട്.
ഡീഅഡിക്ഷന്‍ ചികിത്സയുടെ പാര്‍ശ്വഫലമായി ഒരിക്കലും ഒരു മാനസികപ്രശ്നവും ഉണ്ടാകില്ല എന്നാണോ പറഞ്ഞുവരുന്നത്?
മദ്യത്തോട് വിരക്തി തോന്നുവാനായി ചില രോഗികള്‍ക്ക് ഡൈസള്‍ഫിറാം (Disulfiram) എന്ന ഗുളിക കൊടുക്കാറുണ്ട്. ഈ മരുന്ന് അപൂര്‍വമായി അനാവശ്യസന്ദേഹങ്ങള്‍, ദേഷ്യം തുടങ്ങിയ പ്രശ്നങ്ങള്‍ക്കു കാരണമാവാറുണ്ട്. (നൂറുകണക്കിനു രോഗികള്‍ക്ക് ഡൈസള്‍ഫിറാം നല്‍കിയിട്ടുള്ള ഈ ലേഖകന്‍ ഒരാളില്‍ പോലും ഇങ്ങിനെയൊരു പാര്‍ശ്വഫലം നേരിട്ടിട്ടില്ല.) ഡൈസള്‍ഫിറാം നിറുത്തിയാല്‍ ദിവസങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ ഈ പ്രശ്നങ്ങള്‍ ശമിക്കാറുമുണ്ട്.
മദ്യപാനം നിറുത്തുന്നവരില്‍ ഈ പറഞ്ഞവയല്ലാതെ മറ്റെന്തെങ്കിലും മാനസികപ്രശ്നങ്ങള്‍ കണ്ടുവരാറുണ്ടോ?
മദ്യപാനം നിറുത്തി ആദ്യത്തെ കുറച്ചുമാസങ്ങളില്‍ നേരിയ ഓര്‍മക്കുറവ് സാധാരണമാണ്.
മദ്യപാനം നിറുത്തി ആദ്യത്തെ കുറച്ചുമാസങ്ങളില്‍ നേരിയ ഓര്‍മക്കുറവ് സാധാരണമാണ്. മദ്യലഹരിയിലിരിക്കുമ്പോള്‍ ഓര്‍മയില്‍ രേഖപ്പെടുത്തപ്പെട്ട കാര്യങ്ങള്‍ മദ്യമില്ലാത്തപ്പോള്‍ ചികഞ്ഞെടുക്കാന്‍ തലച്ചോറിന് ബുദ്ധിമുട്ടു നേരിടുന്നതു കൊണ്ടാണ് ഇങ്ങിനെ സംഭവിക്കുന്നത്. പ്രത്യേക ചികിത്സയൊന്നുമില്ലാതെ തന്നെ ഈ പ്രശ്നം കാലക്രമേണ പതിയെ മാറാറുണ്ട്. ചില രോഗികളില്‍ കുറച്ചുകാലത്തേക്ക് അകാരണമായ നിരാശ, വെപ്രാളം, തളര്‍ച്ച തുടങ്ങിയ ലക്ഷണങ്ങള്‍ കാണപ്പെടാറുണ്ട്. തക്കതായ ചികിത്സകളിലൂടെ ഈ പ്രശ്നങ്ങള്‍ പരിഹരിക്കാവുന്നതാണ്.