(ഞങ്ങളുടെ സൈക്യാട്രിസ്റ്റ് ഡോ. ഷാഹുല്‍ അമീന്‍ 2013 മേയ് ലക്കം മാതൃഭൂമി ആരോഗ്യമാസികയില്‍ എഴുതിയത്)
ആല്‍ക്കഹോളിസം ബാധിതരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങള്‍, പ്രത്യേകിച്ച് ഭാര്യമാര്‍, രോഗിയെ മദ്യത്തില്‍ നിന്നു പിന്തിരിപ്പിക്കാന്‍ കിണഞ്ഞു പരിശ്രമിക്കുന്നത് സാധാരണമാണ്. സ്നേഹവും സാമാന്യബുദ്ധിയും മാത്രം കൈമുതലാക്കിയുള്ള ഇത്തരം പ്രയത്നങ്ങള്‍ പക്ഷെ പലപ്പോഴും ഫലപ്രദമാകാറില്ലെന്നു മാത്രമല്ല, ചിലപ്പോഴെങ്കിലും രോഗിയുടെ മദ്യപാനം വഷളാവുന്നതിനു വഴിവെക്കാറുമുണ്ട്. ഈ രോഗികളോട് എങ്ങനെ ഇടപഴകണം, ചികിത്സയെടുക്കാനും മദ്യപാനം നിര്‍ത്താനും അവരെ എങ്ങനെ പ്രേരിപ്പിക്കാം, തങ്ങളുടെ മനസ്സമാധാനം വീണ്ടെടുക്കാന്‍ കുടുംബാംഗങ്ങള്‍ക്ക് എന്തൊക്കെ ചെയ്യാം തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങളില്‍ ഈ മേഖലയിലെ വിദഗ്ദ്ധര്‍ക്കുള്ള നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ ഒന്നു പരിചയപ്പെടാം.
മദ്യപാനത്തെപ്പറ്റി വേവലാതിപ്പെടേണ്ടതെപ്പോള്‍
തങ്ങളുടെ മദ്യപാനത്തിന്റെ ഗൌരവത്തെ വല്ലാതെ കുറച്ചു കാണുക എന്നത് ഈ രോഗികളുടെ മുഖമുദ്രയായതിനാല്‍ അവരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങള്‍ക്ക് പലപ്പോഴും പ്രശ്നം തങ്ങളുടെ ഇടപെടല്‍ ആവശ്യമുള്ളത്ര ഗുരുതരമാണോ എന്നു നിശ്ചയിക്കുന്നതില്‍ ബുദ്ധിമുട്ട് നേരിടാറുണ്ട്. ഇടക്കെപ്പോഴെങ്കിലുമുള്ള നിയന്ത്രിതമായ മദ്യപാനത്തെ ആധുനിക വൈദ്യശാസ്ത്രം ഒരു രോഗമായി ഗണിക്കുന്നില്ല. എന്നാല്‍ കൌമാരപ്രായക്കാരും, ആല്‍ക്കഹോളിസം വ്യാപകമായ കുടുംബങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ളവരും, മദ്യം മൂലം വഷളായേക്കാവുന്ന ശാരീരികമോ മാനസികമോ ആയ അസുഖങ്ങളുള്ളവരും, ഗര്‍ഭിണികളും മദ്യം പൂര്‍ണമായും വര്‍ജിക്കുന്നതാണു നല്ലത്. മദ്യമുപയോഗിച്ചില്ലെങ്കില്‍ കൈവിറയല്‍, ഉറക്കമില്ലായ്മ തുടങ്ങിയ പിന്മാറ്റ അസ്വാസ്ഥ്യങ്ങള്‍ തലപൊക്കുക, ലഹരിയനുഭവിക്കാന്‍ പഴയതിലും കൂടുതല്‍ മദ്യമുപയോഗിക്കേണ്ടി വരിക, മദ്യപാനം കാരണം ജോലിയോ മറ്റ് ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളോ ശരിയായി നിര്‍വഹിക്കാന്‍ പറ്റാതെ വരിക, കഴിക്കുന്ന മദ്യത്തിന്റെ അളവ് നിയന്ത്രിക്കാന്‍ കഴിയാതെ വരിക, മദ്യത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റി വളരെയധികം സമയം പാഴാകുന്ന സ്ഥിതിയുണ്ടാവുക, കുടിയല്ലാതെ മറ്റൊരു നേരമ്പോക്കുമില്ലാത്ത അവസ്ഥയുണ്ടാവുക തുടങ്ങിയവ മദ്യപാനം ചികിത്സയാവശ്യമുള്ള ഒരു രോഗമായി വളര്‍ന്നു എന്നതിന്റെ സൂചനകളാണ്. മദ്യപാനം ശാരീരികമോ മാനസികമോ നിയമപരമോ സാമൂഹികമോ ആയ പ്രശ്നങ്ങള്‍ക്കു വഴിവെക്കാന്‍ തുടങ്ങുന്നതും ഗൌരവത്തിലെടുക്കേണ്ടതാണ്.
ആദ്യം സ്വന്തം മാനസികാരോഗ്യം വീണ്ടെടുക്കാം
ആല്‍ക്കഹോളിസം ബാധിതരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളില്‍ ലജ്ജ, കുറ്റബോധം, പേടി, ആശങ്കകള്‍, അമര്‍ഷം, നിരാശ തുടങ്ങിയവ സ്വാഭാവികവും സാധാരണവുമാണ്. പക്ഷെ രോഗിയുമായുള്ള തങ്ങളുടെ ഇടപെടലുകളില്‍ തക്കതായ മാറ്റങ്ങള് വരുത്തി അയാളെ മദ്യത്തില്‍ നിന്നകലാന്‍ പ്രാപ്തനാക്കുന്നതിന് നല്ല ക്ഷമയും മനക്കരുത്തും ആത്മവിശ്വാസവും ശുഭപ്രതീക്ഷയും അത്യാവശ്യമാണ്.
മദ്യപാനത്തിന്റെ തിമര്‍പ്പില്‍ അവഗണിക്കപ്പെട്ടുപോയ സ്വന്തം ആരോഗ്യം, ഹോബികള്‍ തുടങ്ങിയവയില്‍ വീണ്ടും ശ്രദ്ധ ചെലുത്താന്‍ തുടങ്ങുക. ദിവസത്തില്‍ പതിനഞ്ചു മിനിട്ടെങ്കിലും സ്വന്തം സന്തോഷത്തിനു മാത്രമായി മാറ്റിവെക്കുക. “നീ ഒരൊറ്റയൊരാള്‍ കാരണമാണ് ഞാന്‍ ഇങ്ങനെയായത്” എന്ന ജല്പനം വിശ്വസിച്ച് സ്വയം പഴിക്കാതിരിക്കുക. ആല്‍ക്കഹോളിസം ഒരു രോഗമാണ്. നിങ്ങള്‍ക്ക് എന്തൊക്കെ ന്യൂനതകളുണ്ടെങ്കിലും മറ്റൊരാള്‍ക്ക് ഈ രോഗം പിടിപെടുത്താന്‍ നിങ്ങള്‍ക്കാവില്ല. “ഇനി ഞാന്‍ സാധനം കൈ കൊണ്ടു തൊടില്ല” എന്ന വാക്ക് നിരന്തരം തെറ്റിക്കുമ്പോള്‍ “അതെന്നോടു സ്നേഹമില്ലാത്തതു കൊണ്ടാണ്” എന്നു വിലയിരുത്താതിരിക്കുക. രോഗവും മദ്യവും തലച്ചോറിനെ മാറ്റിമറിക്കുന്നതു മൂലമാണ് പലര്‍ക്കും പിടിച്ചുനില്‍ക്കാനാവാതെ പോകുന്നത്. ഇടക്കെപ്പോഴെങ്കിലും ഒന്നു പൊട്ടിത്തെറിച്ചു പോകുന്നതിനെക്കുറിച്ച് അനാവശ്യ കുറ്റബോധം ഒഴിവാക്കുക. കുടുംബാംഗത്തിന്റെ മദ്യപാനത്തെപ്പറ്റി എങ്ങനെ നാട്ടില്‍ പാടിനടക്കും എന്നു ശങ്കിക്കാതെ സങ്കടങ്ങള്‍ ബന്ധുക്കളും കൂട്ടുകാരുമായി പങ്കുവെക്കുക. ആവശ്യമെങ്കില്‍ കൌണ്‍സലിങ്ങിനു വിധേയരാകുക. റിലാക്സേഷന്‍ വ്യായാമങ്ങള്‍, പ്രശ്നപരിഹാരവിദ്യകള്‍ എന്നിങ്ങനെ മാനസികസമ്മര്‍ദ്ദത്തെ ചെറുക്കാനുതകുന്ന മാര്‍ഗങ്ങള്‍ അഭ്യസിക്കുക.
പൊതുവായി ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട ചില കാര്യങ്ങള്‍
ആല്‍ക്കഹോളിസത്തെക്കുറിച്ച് കഴിയുന്നത്ര അറിവു നേടുക
സൈക്ക്യാട്രിസ്റ്റുമാര്‍, അഡിക്ഷന്‍ കൌണ്‍സിലര്‍മാര്‍ തുടങ്ങിയവരോട് സംസാരിക്കുക. ഇതൊരു ദുശ്ശീലമല്ല, രോഗമാണ് എന്ന തിരിച്ചറിവ് മദ്യപാനിയെ ഒരു പുതിയ കാഴ്ചപ്പാടില്‍ കാണാനും നാണക്കേടും കുറ്റബോധവും കുറയാനും സഹായിക്കും. മദ്യപാനം പെട്ടെന്നു നിര്‍ത്താന്‍ പാടില്ല, ചികിത്സയെടുത്ത് കുടി നിര്‍ത്തിയാല്‍ പിന്നീടെപ്പോഴെങ്കിലും മദ്യം തൊട്ടാല്‍ ഭ്രാന്തായിപ്പോകും തുടങ്ങിയ അബദ്ധധാരണകള്‍ തിരുത്തപ്പെടാനും, രോഗിയുടെ മറുവാദങ്ങളോട് വസ്തുനിഷ്ഠമായി പ്രതികരിക്കാനാവാനും ഈ അറിവുസമ്പാദനം ഉപകരിക്കും. ആല്‍ക്കഹോളിക്സ് അനോണിമസ് മീറ്റിങ്ങുകളില്‍ പങ്കെടുക്കുന്നത് ഇതു തന്റെ കുടുംബത്തിന്റെ മാത്രം പ്രശ്നമല്ലെന്നു ബോദ്ധ്യപ്പെടാനും, ആല്‍ക്കഹോളിസത്തെ അതിജീവിച്ചവരെ പരിചയപ്പെടാനും, അതുവഴി നിങ്ങളുടെ ആത്മവിശ്വാസം മെച്ചപ്പെടാനുമൊക്കെ സഹായിക്കും. ആള്‍ക്കഹോളിസം ബാധിതരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളുടെ കൂട്ടായ്മയായ അല്‍ – ആനോണിന്റെ മീറ്റിങ്ങുകള്‍ നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തു നടക്കാറുണ്ടെങ്കില്‍ അവ ഒഴിവാക്കാതിരിക്കുക.
ചെറുകൈസഹായങ്ങള്‍ അവസാനിപ്പിക്കുക
മദ്യപാനത്തെ പരോക്ഷമായിപ്പോലും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാതിരിക്കുക.
മദ്യപാനത്തെ പരോക്ഷമായിപ്പോലും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാതിരിക്കുക. “ആണുങ്ങളായാല്‍ ഇത്തിരി കുടിച്ചേക്കും" എന്നൊക്കെപ്പറഞ്ഞ് പ്രശ്നത്തിന്റെ ഗൌരവം കുറച്ചു കാണാതിരിക്കുക. “എന്നാല്‍പ്പിന്നെ വീട്ടിലിരുന്ന് നല്ല സാധനം കഴിച്ചോട്ടെ” എന്ന ന്യായത്തിലും മറ്റും രോഗിക്കു വേണ്ടി മദ്യം വാങ്ങിവെക്കാതിരിക്കുക. മദ്യം വിളമ്പുന്ന ചടങ്ങുകളില്‍ രോഗിയോടൊപ്പം പങ്കെടുക്കാതിരിക്കുക.
മിക്ക രോഗികളും കുടിനിര്‍ത്താന്‍ തീരുമാനിക്കുന്നത് മദ്യം കൊണ്ടുള്ള കഷ്ടനഷ്ടങ്ങള്‍ പരിധി വിടുന്നു എന്ന തിരിച്ചറിവുണ്ടാകുമ്പോഴാണ്. അതുകൊണ്ടു തന്നെ മദ്യം രോഗിക്കുണ്ടാക്കുന്ന വൈഷമ്യങ്ങളെ ലഘൂകരിക്കുന്ന ഒരു നടപടിയും നിങ്ങളുടെ ഭാഗത്തു നിന്നുണ്ടാവാതിരിക്കാന്‍ ശ്രദ്ധിക്കുക. എവിടെയെങ്കിലും വീണുറങ്ങുന്നവരെ എടുത്തുകൊണ്ടുപോയി കിടക്കയില്‍ കിടത്തുകയോ, അവരുണരുന്നതിനു മുമ്പ് ഛര്‍ദ്ദിലും പൊട്ടിയ പാത്രങ്ങളും കാലിക്കുപ്പികളും മറ്റും വൃത്തിയാക്കി വെക്കുകയോ ചെയ്യാതിരിക്കുക. ജോലിക്കു ചെല്ലാതിരുന്നതിന്റെ കാരണത്തെപ്പറ്റി തൊഴിലുടമയോട് കള്ളം പറയാതിരിക്കുക. രോഗി അവഗണിക്കുന്ന അയാളുടെ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങള്‍ സ്വയം ഏറ്റെടുത്ത് ചെയ്തുതീര്‍ത്തു കൊടുക്കാതിരിക്കുക. തന്റെ വാഗ്ദത്തലംഘനങ്ങള്‍ മറച്ചുപിടിക്കാന്‍ രോഗിക്ക് കൂട്ടുനില്‍ക്കാതിരിക്കുക. ഏതെങ്കിലും പ്രശ്നത്തില്‍ അകത്തായാല്‍ ഉടനെ പോയി ജാമ്യത്തിലിറക്കാതിരിക്കുക.
മദ്യം വാങ്ങാനെന്നല്ല, കാര്‍ നന്നാക്കുക, പിഴയടക്കുക തുടങ്ങിയ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കു വേണ്ടി പോലും പണം നല്‍കാതിരിക്കുക. വീട്ടുവാടക, കറണ്ടുചാര്‍ജ്ജ് തുടങ്ങിയ അത്യാവശ്യബില്ലുകളൊഴികെ ഒന്നും സ്വന്തമായി അടച്ചു തീര്‍ക്കാതിരിക്കുക. മദ്യം വാങ്ങാന്‍ പണമില്ലാതെ കൈവിറക്കാനും പേടിസ്വപ്നങ്ങള്‍ കാണാനും തുടങ്ങുമ്പോഴാണ് പല രോഗികളും ചികിത്സയെക്കുറിച്ച് ചിന്തിച്ചു പോവുന്നത്. അതിനുള്ള അവസരങ്ങള്‍ നിങ്ങളായിട്ട് നശിപ്പിക്കാതിരിക്കുക.
നിങ്ങള്‍ ഇപ്പറഞ്ഞ രീതികളിലൊക്കെ പെരുമാറാന്‍ തുടങ്ങുമ്പോള്‍ രോഗി പ്രതിഷേധിച്ചേക്കാം. ചില കുടുംബാംഗങ്ങളും രോഗിയുടെ പക്ഷം പിടിച്ചേക്കാം. ഇതൊക്കെ “മനുഷ്യത്വരഹിത”മാണെന്ന് ചിലപ്പോഴെങ്കിലും നിങ്ങള്‍ക്കു തന്നെ തോന്നിയേക്കാം. അപ്പോഴൊക്കെ പഴയ ശീലങ്ങള്‍ തുടരുന്നത് രോഗിക്ക് ബോധോദയമുണ്ടാകാനുള്ള അവസരം വൈകിക്കുമെന്ന് സ്വയം ഓര്‍മിപ്പി‍ക്കുക.
രോഗിയെ പരിഹസിക്കുന്നതും ചീത്തപറയുന്നതും താഴ്ത്തിക്കെട്ടുന്നതും എപ്പോഴും കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നതുമൊക്കെ അവസാനിപ്പിക്കുക. ഇതുകൊണ്ടൊന്നും മദ്യപാനം കുറയില്ലെന്നു മാത്രമല്ല, ഇതെല്ലാമുണ്ടാക്കുന്ന സങ്കടത്തിനും കുറ്റബോധത്തിനും ദേഷ്യത്തിനുമൊക്കെ രോഗി കണ്ടെത്തുന്ന പ്രതിവിധി മദ്യം തന്നെയായിരിക്കും. പ്രശ്നം മദ്യപാനമല്ല, മറിച്ച് നിങ്ങളുടെ പ്രതികരണങ്ങളാണ് എന്ന രീതിയിലേക്ക് ചര്‍ച്ചകള്‍ വഴിമാറാനും ഇത്തരം പെരുമാറ്റങ്ങള്‍
ഒഴിവാക്കേണ്ട ചില കാര്യങ്ങള്‍
- മദ്യം ഒഴിച്ചു കളയുകയോ ഒളിപ്പിച്ചു വെക്കുകയോ ചെയ്യാതിരിക്കുക. കുടുംബത്തിന്റെ മറ്റാവശ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഉപകരിച്ചേക്കാവുന്ന പണം കൂടി മദ്യത്തിനു വേണ്ടി ചെലവഴിക്കപ്പെടാനേ ഇതു സഹായിക്കൂ.
- മദ്യലഹരിയില്‍ നില്‍ക്കുന്ന ഒരാളോട് തര്‍ക്കിക്കാതിരിക്കുക.
- മദ്യപിച്ച് വണ്ടിയോടിക്കുമ്പോള്‍ കൂടെ യാത്രചെയ്യാതിരിക്കുക.
- താമസസ്ഥലം മാറിയാല്‍ മദ്യപാനം കുറഞ്ഞേക്കുമെന്നു വ്യാമോഹിക്കാതിരിക്കുക.
- രോഗിയുടെ ചിട്ടകള്‍ക്കനുസരിച്ച് നിങ്ങളുടെ ദിവസത്തെ ക്രമീകരിക്കാതിരിക്കുക.
- നിര്‍ബന്ധിച്ചു സത്യം ചെയ്യിക്കാതിരിക്കുക. രോഗിക്ക് പ്രതിജ്ഞകള്‍ നിറവേറ്റാന്‍ കഴിയില്ല. സമയനഷ്ടത്തിനും രോഗിക്ക് നിങ്ങളോട് വിദ്വേഷം തോന്നാനും ഇത് വഴിവെക്കുകയും ചെയ്യും.
കാര്യങ്ങളവതരിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ശ്രദ്ധിക്കാന്‍
രോഗിയോടു സംസാരിക്കുമ്പോള്‍ താഴെപ്പറയുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ മനസ്സിരുത്തുന്നത് അയാള്‍ ദേഷ്യത്തോടെ പ്രതികരിക്കാനുള്ള സാദ്ധ്യത കുറയ്ക്കും.
വാചകങ്ങളില്‍ നിഷേധാത്മകത ഒഴിവാക്കുക. “നിങ്ങളിന്നും എന്നെ നാണംകെടുത്തും" എന്നതിനു പകരം “ഇന്നു നിങ്ങള്‍ ഞങ്ങളോടൊപ്പം സൂപ്പും ജ്യൂസുമൊക്കെ മാത്രം കഴിക്കുകയാണെങ്കില്‍ എല്ലാര്‍ക്കും അതാവും സന്തോഷം” എന്നും, “പിന്നേം എന്നോട് പച്ചക്കള്ളം പറയാന്‍ തുടങ്ങി അല്ലേ" എന്നു പറയാതെ “എനിക്കു നിങ്ങളെ വിശ്വസിക്കണമെന്നുണ്ട്. പക്ഷേ ഈ കഥയില്‍ എന്തോ പന്തികേടു തോന്നുന്നു.” എന്നും പറയാം.
രോഗിയുടെ ചെയ്തി ശരിയല്ലെന്ന് അധിക്ഷേപിക്കുന്നതിനു പകരം നിങ്ങളുടെ അഭിപ്രായമോ വികാരമോ ഇന്നതാണെന്നു പറയുക. “നീയാ വണ്ടി ആരുടെയെങ്കിലും നെഞ്ചത്തോട്ടു കയറ്റാന്‍ നോക്കിനടക്കുകയാണ്” എന്നതിനെ “നീ മദ്യപിച്ച് വണ്ടിയോടിക്കുമ്പോള്‍ എന്റെ നെഞ്ചില്‍ തീയാണ്” എന്നു പരിഷ്കരിക്കാം.
ദേഷ്യപ്പെട്ടു സംസാരിക്കുന്നത് നിങ്ങള്‍ക്ക് സ്വന്തം പെരുമാറ്റത്തിലും ആ സാഹചര്യത്തിലുമുള്ള നിയന്ത്രണം നഷ്ടപ്പെടുത്തുകയും, രോഗിക്ക് “നീയിങ്ങനെ കിടന്നലറുന്നതു കൊണ്ടു മാത്രമാണ് ഞാന്‍ കുടിച്ചു പോകുന്നത്” എന്നു വാദിക്കാന്‍ അവസരമൊരുക്കുകയും ചെയ്യും. വല്ലാതെ ദേഷ്യം തോന്നുമ്പോള്‍ മുറിവിട്ടു പോവുക. എന്നിട്ട് ദീര്‍ഘശ്വാസമെടുക്കുകയോ, റിലാക്സേഷന്‍ വിദ്യകള്‍ ഉപയോഗിക്കുകയോ, പ്രാര്‍ത്ഥിക്കുകയോ, നിങ്ങള്‍ക്ക് ആശ്വാസം തരുന്ന എന്തിലെങ്കിലും മുഴുകുകയോ ചെയ്യുക.
എങ്ങുമെത്താതെ നീളുന്ന വാദപ്രതിവാദങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കുക. വാദമുഖങ്ങള്‍ അവതരിപ്പിക്കാന്‍ മനസ്സ് ശാന്തമായിരിക്കുന്ന ഏതെങ്കിലും സമയം തെരഞ്ഞെടുക്കുക. കാര്യം ഒരിക്കല്‍ മാത്രം പറയുക. അതിനെക്കുറിച്ച് കൂടുതല്‍ ചര്‍ച്ചക്ക് വഴങ്ങാതിരിക്കുക. രോഗി തര്‍ക്കത്തിനു വരികയാണെങ്കില്‍ രോഗം മണക്കുന്ന ന്യായവാദങ്ങള്‍ക്കു കാതുകൊടുത്ത് അയാളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാതിരിക്കുക. വേണമെങ്കില്‍ മുറിയോ വീടോ വിട്ടു പുറത്തുപോവുക.
നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ മുന്നോട്ടു വെക്കുമ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് രോഗിയുടെ വശം മനസ്സിലാക്കാനാവുന്നുണ്ട് എന്നു കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കുന്നത് അയാള്‍ പ്രതിരോധത്തിലേക്കു വലിയുന്നത് തടയാന്‍ സഹായിക്കും. “ഇക്കാലത്ത് ഒരു ജോലിയന്വേഷിച്ചു നടക്കുന്നത് അത്ര സുഖമുള്ള കാര്യമല്ല എന്നെനിക്കറിയാം. പക്ഷെ ഇങ്ങിനെ മുന്നോട്ടു പോയാല്‍...” എന്ന രീതി ഉപയോഗിക്കാം. പരിഹാരങ്ങള്‍ അവതരിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ അനുയോജ്യമാണെങ്കില്‍ പ്രശ്നത്തില്‍ നിങ്ങള്‍ക്കും കുറച്ച് കൂട്ടുത്തരവാദിത്തമുണ്ട് എന്ന് വെറുതയാണെങ്കിലും വകവെച്ചു കൊടുക്കാം.
മദ്യപാനം നിയന്ത്രിക്കാന്‍ കുറച്ചു പൊടിക്കൈകള്‍
ചില പ്രത്യേക സംഭവങ്ങള്‍, സാഹചര്യങ്ങള്‍, സ്ഥലങ്ങള്‍, വ്യക്തികള്‍, നേരങ്ങള്‍, ദിവസങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവ രോഗിയുടെ മദ്യപാനത്തിനു പ്രചോദനമാകുന്നുണ്ടോ എന്നു കണ്ടെത്തുക. എന്നിട്ട് ആ ഘടകങ്ങളെയോ അവയുടെ പ്രഭാവത്തെയോ ഇല്ലാതാക്കാനോ ലഘുവാക്കാനോ ശ്രമിക്കുക. ഉറക്കക്കുറവ്, ബോറടി, തലവേദന തുടങ്ങിയവക്ക് ഉപദ്രവം കുറഞ്ഞ മറ്റു പരിഹാരങ്ങള്‍ കണ്ടുപിടിക്കാനും പ്രാവര്‍ത്തികമാക്കാനും സഹായിക്കുക. ആവശ്യമെങ്കില്‍ ഇതിനൊക്കെ ആരുടെയെങ്കിലും സഹായം തേടുക.
മദ്യപാനമല്ലാതെ രോഗിക്കു താല്പര്യമുള്ള മറ്റു കാര്യങ്ങളുടെ, പ്രത്യേകിച്ച് മദ്യപിച്ച് ചെയ്യാന്‍ പറ്റാത്ത പ്രവൃത്തികളുടെ, പട്ടിക തയ്യാറാക്കുക. രോഗി സാധാരണ മദ്യപിക്കാറുള്ള സമയങ്ങളില്‍ പകരം ഈ പ്രവൃത്തികളില്‍ ഏര്‍പ്പെടാനുള്ള അവസരങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുക. അയാള്‍ക്കിഷ്ടമുള്ള മറ്റു പാനീയങ്ങളും ഭക്ഷണപദാര്‍ഥങ്ങളും വീട്ടില്‍ പറ്റുന്നത്ര ലഭ്യമാക്കുക.
മദ്യപിച്ചു നില്‍ക്കുന്ന രോ‍ഗിയോടുള്ള നിങ്ങളുടെ പ്രതികരണങ്ങള്‍ അയാള്‍ പിന്നെയും കഴിക്കാന്‍ ഇടവരുത്തുന്നുണ്ടോ എന്നു പരിശോധിക്കുക. അങ്ങിനെയുണ്ടെങ്കില്‍ നിങ്ങളുടെ പെരുമാറ്റത്തില്‍ അനുയോജ്യമായ മാറ്റങ്ങള് വരുത്തുക.
ശാരീരികോപദ്രവം തടയാന്‍ ശ്രമിക്കാം
രോഗി അക്രമാസക്തനാകുന്ന പതിവുണ്ടെങ്കില്‍ കൂടുതല്‍ കരുതലോടെ നീങ്ങുക.
രോഗി അക്രമാസക്തനാകുന്ന പതിവുണ്ടെങ്കില്‍ കൂടുതല്‍ കരുതലോടെ നീങ്ങുക. എന്തെങ്കിലും മാറ്റങ്ങള് നടപ്പിലാക്കുന്നതിനു മുമ്പ് അത് മര്‍ദ്ദനത്തില്‍ കലാശിച്ചേക്കുമോ എന്ന് അവലോകനം ചെയ്യുക. ശാരീരികോപദ്രവം ഒരു സുപ്രഭാതത്തില്‍ സ്വയം നിലക്കുകയില്ലെന്നും, നിങ്ങള്‍ പ്രതികരിച്ചില്ലെങ്കില്‍ പതിയെ വഷളാവുകയേ ഉള്ളൂ എന്നും ഓര്‍ക്കുക. കുറ്റം രോഗിയുടേതല്ല മദ്യത്തിന്റേത് മാത്രമാണെന്നോ നിങ്ങള്‍ പ്രകോപിപ്പിക്കുന്നത് കൊണ്ടാണ് രോഗി വയലന്റാവുന്നതെന്നോ വിശ്വസിക്കാതിരിക്കുക. സംഭവത്തിലെ നിങ്ങളുടെ “പങ്കി”നെക്കുറിച്ച് ആരുമായും ഒരു ചര്‍ച്ചക്കും വഴങ്ങാതിരിക്കുക.
നിങ്ങള്‍ക്കും കുട്ടികള്‍ക്കും രണ്ടുമൂന്നു ദിവസത്തേക്കു വേണ്ട അവശ്യസാധനങ്ങള്‍ എപ്പോഴും ഒരു ബാഗില്‍ ഒരുക്കിവെക്കുക. എല്ലാവര്‍ക്കും കുറച്ചു ദിവസം സുരക്ഷിതമായി കഴിയാന്‍ പറ്റുന്ന എന്നാല്‍ രോഗിക്ക് പ്രവേശനമനുവദിക്കാത്ത ഒന്നോ രണ്ടോ വീടുകള്‍ മുന്‍കൂട്ടി കണ്ടുവെക്കുക. കുടുംബാംഗങ്ങളുടെയോ കൂട്ടുകാരുടെയോ സന്നദ്ധസംഘടനകളുടെയോ സഹായം ഇതിനു വേണ്ടി ഉപയോഗിക്കാവുന്നതാണ്.
ഏറ്റവുമൊടുവില്‍ നേരിട്ട മര്‍ദ്ദനത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങള്‍ ഓര്‍ത്തെടുക്കുക. നിങ്ങള്‍ എവിടെ എന്തു ചെയ്യുകയായിരുന്നു പ്രശ്നം തുടങ്ങിയതും വഷളായതും എങ്ങിനെയൊക്കെയാണ് ആരൊക്കെ എന്തൊക്കെയാണ് പറഞ്ഞതും ചെയ്തതും എന്നൊക്കെ അവലോകനം ചെയ്യുക. പീഢനം തടയാന്‍ ഓരോ ഘട്ടത്തിലും നിങ്ങള്‍ക്ക് എന്തു ചെയ്യാമായിരുന്നു എന്നു പരിശോധിക്കുക. അക്രമം തുടങ്ങുന്നതിനു മുമ്പ് രോഗികളുടെ ഭാവത്തിലും സംസാരത്തിലും പെരുമാറ്റത്തിലുമൊക്കെ ചില ദുസ്സൂചനകള്‍ പ്രകടമാവാറുണ്ട്. മുഖം ചുവക്കുക അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും ഉലാത്തുക തുടങ്ങിയവ ഇത്തരം ദുസ്സൂചനകളുടെ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്. ഇത്തരം എന്തൊക്കെ സൂചനകളാണ് നിങ്ങളുടെ രോഗി പ്രദര്‍ശിപ്പിച്ചത് എന്നോര്‍ത്തെടുത്ത് എവിടെയെങ്കിലും കുറിച്ചു വെക്കുക. എന്നിട്ട് ഓരോ ദുസ്സൂചനയുടെയും നേരെ അത് പൊട്ടിത്തെറിയിലേക്കു വളരാതിരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് എന്തു ചെയ്യാമായിരുന്നു എന്നും കണ്ടുപിടിച്ചെഴുതി വെക്കുക. രണ്ടുദാഹരണങ്ങള്‍ താഴെക്കൊടുക്കുന്നു.
- എന്നോട് പുറത്തു പോവാന്‍ പറഞ്ഞു - “ഞാന്‍ പോക്കോളാം. നേരം ഇത്രയുമായി എന്നൊന്ന് സൂചിപ്പിക്കാമെന്നേ ഞാനുദ്ദേശിച്ചുള്ളൂ” എന്നു പറഞ്ഞ് മുറിവിട്ടു പോകാമായിരുന്നു.
- എന്റെ മുഖത്ത് തുറിച്ചു നോക്കി - “ഞാന്‍ പറഞ്ഞത് ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ലെങ്കില്‍ ഞാനിനി അതേപ്പറ്റി മിണ്ടുന്നില്ല” എന്നു പറഞ്ഞ് വിഷയം മാറ്റാമായിരുന്നു.
ഓരോ ദിവസവും കുറച്ചു സമയമെടുത്ത് ഇത്തരം സാഹചര്യങ്ങളും ദുസ്സൂചനകളും സുരക്ഷിതമായ പ്രതികരണങ്ങളും മനക്കണ്ണില്‍ സങ്കല്പിക്കുന്നത് അവസരം വരുമ്പോള്‍ അവ ഫലപ്രദമായി ഉപയോഗിക്കാന്‍ നിങ്ങളെ പ്രാപ്തരാക്കും.
എന്നിട്ടും മര്‍ദ്ദനം ആവര്‍ത്തിക്കുകയാണെങ്കില്‍ എത്രയും പെട്ടെന്ന് നേരത്തെ കണ്ടുവെച്ച വീട്ടിലേക്കു മാറുക. നിങ്ങള്‍ എവിടെയാണെന്ന് രോഗിയെ അറിയിക്കാതിരിക്കുക. കുറച്ചു ദിവസങ്ങള്‍ക്കു ശേഷം ആരുടെയെങ്കിലും അകമ്പടിയോടെ മാത്രം തിരിച്ചു ചെല്ലുക. നടന്നതിന്റെ ശരിതെറ്റുകളെക്കുറിച്ച് ഒരു ചര്‍ച്ചക്കും തയ്യാറാവാതിരിക്കുക. ശാരീരികപീഢനം ഒരു കാരണവശാലും അനുവദിക്കുന്നതല്ല എന്ന വ്യക്തമായ താക്കീതു മാത്രം നല്‍കുക.
രോഗിയറിയാതെ കൊടുക്കാവുന്ന മരുന്നുകള്‍
ആല്‍ക്കഹോളിസം രോഗികള്‍ക്ക് അവരറിയാതെ കലക്കിക്കൊടുക്കാവുന്ന മരുന്നുകളുടെ പരസ്യങ്ങള്‍ നമ്മുടെ പത്രവാരികകളില്‍ സാധാരണമാണ്. എന്നാല്‍ ഈ മരുന്നുകളില്‍ ചിലതെങ്കിലും വളരെയധികം മുന്‍കരുതലുകളോടും മുന്നറിയിപ്പുകളോടും കൂടി മാത്രം കുറിക്കപ്പെടാറുള്ള, മദ്യവുമായി രൂക്ഷവും അപകടകരവുമായ പ്രതിപ്രവര്‍ത്തനം സൃഷ്ടിക്കുന്ന ഡൈസള്‍ഫിറാം എന്ന സൈക്ക്യാട്രി മരുന്നിന്റെയതേ സ്വഭാവമുള്ളവയാണ്. ഇത്തരം മരുന്നുകള്‍ നല്‍കപ്പെട്ട രോഗികള്‍ അമിതമായി മദ്യപിച്ച് മേല്‍പ്പറഞ്ഞ പ്രതിപ്രവര്‍ത്തനം തരണം ചെയ്യാനാവാതെ മരിച്ചുപോകുന്ന സംഭവങ്ങള്‍ വിരളമല്ല.
കൂനില്‍ കുരുക്കള്‍ കൂടിയുള്ളപ്പോള്‍
ചില ആല്‍ക്കഹോളിസം ബാധിതരില്‍ വിഷാദരോഗം, സംശയരോഗം തുടങ്ങിയ മാനസിക അസുഖങ്ങളും കണ്ടുവരാറുണ്ട്. പ്രസ്തുത രോഗങ്ങള്‍ക്കുള്ള ചികിത്സ ലഭ്യമാക്കാതെ ഇങ്ങിനെയുള്ളവരുടെ മദ്യപാനത്തില്‍ മാറ്റം വരുത്തുക ദുഷ്കരമായിരിക്കും.
ആന്റിസോഷ്യല്‍ പേഴ്സണാലിറ്റി ഡിസോര്‍ഡര്‍ എന്ന വ്യക്തിത്വവൈകല്യമുള്ളവര്‍ക്ക് ആല്‍ക്കഹോളിസത്തിന്റെ വിദഗ്ദ്ധചികിത്സകള്‍ പോലും ഫലം ചെയ്യാന്‍ സാദ്ധ്യത കുറവാണ്. മദ്യലഹരിയിലല്ലാത്തപ്പോള്‍ പോലും സാമൂഹ്യമര്യാദകളും നിയമങ്ങളും പാലിക്കാനുള്ള കനത്ത വിമുഖത, അക്ഷമ, ആക്രമണോത്സുകത, എന്തിനുമേതിനും മറ്റുള്ളവരെ കുറ്റപ്പെടുത്താനുള്ള വാസന, മറ്റുള്ളവരുടെ വികാരങ്ങളെ മാനിക്കാനുള്ള കടുത്ത വൈമനസ്യം, അശേഷം കുറ്റബോധമില്ലായ്മ തുടങ്ങിയവയാണ് ഇക്കൂട്ടരുടെ സവിശേഷതകള്‍.
ചികിത്സക്കു പ്രേരിപ്പിക്കാവുന്നതെങ്ങനെ
ചികിത്സയുടെ കാര്യം രോഗിയുടെ മുന്നില്‍ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനു മുമ്പ് നല്ല തയ്യാറെടുപ്പ് അത്യാവശ്യമാണ്.
ചികിത്സയുടെ കാര്യം രോഗിയുടെ മുന്നില്‍ അവതരിപ്പിക്കുന്നതിനു മുമ്പ് നല്ല തയ്യാറെടുപ്പ് അത്യാവശ്യമാണ്. അടുത്തുള്ള ചികിത്സാകേന്ദ്രങ്ങളുടെ രീതികളും മറ്റു വിശദാംശങ്ങളും അന്വേഷിച്ചറിയുകയും, രോഗിയുടെ മദ്യപാനത്തിന്റെയും അതുകാരണം അയാള്‍ക്കും മറ്റുള്ളവര്‍ക്കും ഉണ്ടായിട്ടുള്ള കഷ്ടനഷ്ടങ്ങളുടെയും കണക്കുകള്‍ ശേഖരിക്കുകയും ചെയ്യേണ്ടതാണ്.
മദ്യപാനം മൂലം രോഗിക്ക് എന്തെങ്കിലും കാര്യമായ പ്രശ്നങ്ങള്‍ അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടി വന്നതിനു തൊട്ടുപിറകെ ചികിത്സാക്കാര്യം എടുത്തിടുന്നതാണ് ഏറ്റവും ഫലപ്രദം. അതേ സമയം, പറ്റിയ മുഹൂര്‍ത്തത്തിനു വേണ്ടി ഏറെ നാള്‍ കാത്തിരിക്കുന്നത് രോഗിയുടെ കരളിനും തലച്ചോറിനുമൊക്കെ മദ്യമേല്‍പ്പിക്കുന്ന ക്ഷതങ്ങള്‍ വഷളാവുന്നതിനു നിമിത്തമാവുമെന്നും ഓര്‍ക്കേണ്ടതാണ്.
ഭാര്യമാര്‍ക്കു തനിയെ ചെയ്യാവുന്നത്
രോഗി മദ്യലഹരിയിലല്ലാത്ത, നിങ്ങള്‍ രണ്ടുപേരും ശാന്തരായിരിക്കുന്ന, സ്വകാര്യതയോടെ കുറച്ചുനേരം സംസാരിക്കാന്‍ സാഹചര്യമുള്ള ഒരവസരം തെരഞ്ഞെടുക്കുക. വളച്ചുകെട്ടില്ലാതെ കാര്യമവതരിപ്പിക്കുക. അയാളുടെ മദ്യപാനത്തെക്കുറിച്ച് നിങ്ങള്‍ക്ക് ആശങ്കയുണ്ടെന്നറിയിക്കുക. ചികിത്സയെടുക്കാന്‍ താല്പര്യമുണ്ടോ എന്നന്വേഷിക്കാതെ ഇനി ചികിത്സയെടുക്കാതെ നിര്‍വാഹമില്ല എന്നു പ്രസ്താവിക്കുക. അതിനു വേണ്ട എന്തു സഹായവും ചെയ്യാന്‍ നിങ്ങള്‍ തയ്യാറാണെന്നും കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കുക. രോഗിയുടെ ചെയ്തികളെ നേരിട്ടു വിമര്‍ശിക്കാതെ അവയുടെ അനന്തരഫലങ്ങളില്‍ ഊന്നല്‍ നല്‍കുക. മദ്യപാനം മൂലമുണ്ടായ പ്രശ്നങ്ങളും അവയുടെ വിശദാംശങ്ങളും അക്കമിട്ടു നിരത്തുക. കൃത്യം തിയ്യതികള്‍, സാമ്പത്തികനഷ്ടത്തിന്റെ സൂക്ഷ്മമായ കണക്കുകള്‍, അകത്താക്കുന്ന മദ്യത്തിന്റെ അളവ് എന്നിവയെല്ലാം ഉള്‍ക്കൊള്ളിച്ച് വസ്തുനിഷ്ഠമായി സംസാരിക്കുക. ജോലി, കുട്ടികള്‍, ലൈംഗികത എന്നിങ്ങനെ രോഗിക്ക് ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ടതായിരുന്ന മേഖലകളെ മദ്യം എങ്ങിനെ പ്രതികൂലമായി ബാധിച്ചിരിക്കുന്നു എന്ന് പ്രത്യേകം വിശദീകരിക്കുക. ഒന്നിനെയും പര്‍വതീകരിച്ചു സംസാരിക്കാതിരിക്കുക. “കുടിയന്‍”, “മദ്യപാനി”, “അഡിക്റ്റ്” തുടങ്ങിയ പദപ്രയോഗങ്ങള്‍ ഒഴിവാക്കുക. ചികിത്സയെ രോഗിയുടെ ന്യൂനതകള്‍ പരിഹരിക്കാനുള്ള ഒരുപാധിയായി അവതരിപ്പിക്കാതെ നിങ്ങളുടെ ബന്ധവും ഒന്നിച്ചുള്ള ജീവിതവും മെച്ചപ്പെടുത്താനുള്ള ഒരു മാര്‍ഗമായി നിര്‍ദ്ദേശിക്കുക. മറുപടി പെട്ടെന്നു തന്നെ വേണമെന്നു നിഷ്ക്കര്‍ഷിക്കുക.
എതിര്‍പ്പുകള്‍ പ്രതീക്ഷിക്കുക. മറുവാദങ്ങള്‍ക്ക് സമചിത്തതയോടെ തെളിവുകള്‍ സഹിതം ഉത്തരം നല്‍കുക. ഉദാഹരണത്തിന്, “ഞാനത്രക്കൊന്നും കുടിക്കുന്നില്ല” എന്നു തര്‍ക്കിക്കുകയാണെങ്കില്‍ തലേന്നു രാത്രി കാലിയാക്കിയ കുപ്പി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുക. ശരീരത്തിന് ഒരു കുഴപ്പവുമില്ലെന്നു വാദിക്കുന്നവരോട് മെഡിക്കല്‍ ടെസ്റ്റുകള്‍‍ക്ക് വിധേയരാവാന്‍ ആവശ്യപ്പെടുക. നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളോട് സഹകരിച്ചില്ലെങ്കില്‍ നിങ്ങള്‍ എങ്ങിനെയാണു പ്രതികരിക്കാന്‍ പോകുന്നതെന്ന് മുന്നറിയിപ്പു നല്‍ക്കുക. അത് രോഗിയെ ശിക്ഷിക്കാന്‍ വേണ്ടിയല്ല, മറിച്ച് മദ്യത്തിന്റെ അപകടങ്ങളില്‍നിന്ന് നിങ്ങളെത്തന്നെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ വേണ്ടിയാണെന്ന് വ്യക്തമാക്കുക. നടപ്പിലാക്കാവുന്നതെന്ന് നിങ്ങള്‍ക്കുറപ്പുള്ള ഭീഷണികള്‍ മാത്രം മുഴക്കുക.
മദ്യപിച്ചു വണ്ടിയോടിക്കാതിരിക്കാം, കുടി ആഴ്ചയില്‍ നാലുദിവസം മാത്രമാക്കി ചുരുക്കാം തുടങ്ങിയ ചെറിയ മാറ്റങ്ങള്‍ക്കേ രോഗി തയ്യാറാകുന്നുള്ളൂവെങ്കില്‍ തല്‍ക്കാലത്തേക്ക് അത് സമ്മതിച്ച് ചര്‍ച്ച അവസാനിപ്പിക്കുക. അടുത്ത അവസരത്തിനായി ക്ഷമയോടെ കാത്തിരിക്കുക. “ഞാന്‍ തനിയെ നിര്‍ത്തിക്കോളാം” എന്നു ശപഥം ചെയ്യുന്നവര്‍ക്ക് കഴിക്കാതിരിക്കുമ്പോള്‍ ശക്തമായ പിന്മാറ്റ അസ്വാസ്ഥ്യങ്ങള്‍ അനുഭവപ്പെടുന്ന ശീലമില്ലെങ്കില്‍ മാത്രം ആ വാക്കുപാലിക്കാന്‍ ഒന്നോ രണ്ടോ അവസരങ്ങള്‍ കൊടുക്കാം.
മദ്യപാനം അമിതമാണെന്ന് ഒരു നിലക്കും സമ്മതിക്കുന്നില്ലെങ്കില്‍ ആയിടെയുണ്ടായ പ്രശ്നങ്ങളുടെ കാര്യകാരണങ്ങളിലേക്ക് ചര്‍ച്ച തിരിച്ചുവിടുക. ജോലി നഷ്ടപ്പെട്ടതോ, അപകടം സംഭവിച്ചതോ, സാമ്പത്തികപ്രശ്നങ്ങള്‍ ഉടലെടുത്തതോ ഒക്കെ എന്തുകൊണ്ടായിരുന്നുവെന്നും, ഇനി അതാവര്‍ത്തിക്കാതിരിക്കാന്‍ എന്തു മുന്‍കരുതലുകളാണ് രോഗി എടുക്കാനുദ്ദേശിക്കുന്നതെന്നും ചോദിക്കുക.
രോഗി അക്രമാസക്തനായേക്കുമെന്ന സൂചന കിട്ടിയാല്‍ ഉടനെ വിഷയം മാറ്റുക. “നിങ്ങള്‍ക്കു താല്പര്യമുണ്ടെങ്കില്‍ ഞാനും സഹായിക്കാമെന്നേ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളൂ” എന്നോ മറ്റോ പറഞ്ഞൊഴിയുക. ചര്‍ച്ച കലഹത്തിലേക്കു വഴുതാതെ നോക്കിയാല്‍ അടുത്ത അവസരം വരുമ്പോള്‍ വിഷയം വീണ്ടും എടുത്തിടാന്‍ കൂടുതല്‍ എളുപ്പമായിരിക്കുമെന്നോര്‍ക്കുക.
ആദ്യശ്രമം പരാജയപ്പെട്ടാലും തന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ ഒരു പുനരവലോകനത്തിന് രോഗിയെ പ്രേരിപ്പിക്കുകയെന്ന ദുഷ്കരദൌത്യത്തിന്റെ ആദ്യപടി നിങ്ങള്‍ ചെയ്തു തീര്‍ത്തുവെന്നും, അയാളുടെ മനസ്സില്‍ കുറച്ചെങ്കിലും മറുചിന്തകള്‍ പാകാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്കായിട്ടുണ്ടാകാമെന്നും, അവ പതിയെ വളര്‍ന്ന് ഭാവിയിലെപ്പോഴെങ്കിലും അയാള്‍ ചികിത്സക്ക് തയ്യാറായേക്കുമെന്നും ആശ്വസിക്കുക.
ഒത്തുപിടിച്ചാല്‍…
ഒരു കൂട്ടമാളുകള്‍ ഒത്തുചേര്‍ന്നുള്ള ഇടപെടലുകളാണ് പലപ്പോഴും ഒറ്റക്കുള്ള ഉദ്യമങ്ങളെക്കാള്‍ പ്രയോജനകരം.
ഒരു കൂട്ടമാളുകള്‍ ഒത്തുചേര്‍ന്നുള്ള ഇടപെടലുകളാണ് പലപ്പോഴും ഒറ്റക്കുള്ള ഉദ്യമങ്ങളെക്കാള്‍ പ്രയോജനകരം. നിങ്ങളോടു സഹകരിക്കാന്‍ തയ്യാറുള്ള, രോഗി വിലമതിക്കുന്ന അഞ്ചാറു പേരെ കൂട്ടുകാരില്‍ നിന്നും ബന്ധുക്കളില്‍ നിന്നും തെരഞ്ഞെടുക്കുക. മദ്യപാനം വിജയകരമായി നിര്‍ത്തിയ ആരെയെങ്കിലും ഉള്‍ക്കൊള്ളിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുക. ലഹരിയുപയോഗമോ മാനസികരോഗങ്ങളോ കടുത്ത ദാമ്പത്യപ്രശ്നങ്ങളോ ഉള്ളവരെ കൂട്ടാതിരിക്കുക. ആസൂത്രണത്തിന് വേണ്ടത്ര സമയമെടുക്കുക. രോഗിയുമായുള്ള കൂടിക്കാഴ്ചക്ക് അനുയോജ്യമായ ദിവസവും സമയവും സ്ഥലവും നിശ്ചയിക്കുക. പദ്ധതി രഹസ്യമാക്കി വെക്കുക. സംഘത്തിലെ ഓരോ അംഗവും താന്‍ രോഗിയോട് എന്താണു സംസാരിക്കുകയെന്നും, രോഗി ചികിത്സക്കു വിസമ്മതിച്ചാല്‍ താന്‍ അയാളോടുള്ള പെരുമാറ്റത്തില്‍ എന്തൊക്കെ മാറ്റങ്ങള് വരുത്തുമെന്നാണ് മുന്നറിയിപ്പു കൊടുക്കുകയെന്നും മുന്‍കൂട്ടി തീരുമാനിച്ചിരിക്കണം.
ആരൊക്കെ സ്ഥലത്തുണ്ടെന്നോ വിഷയമെന്താണെന്നോ മുന്‍കൂട്ടി അറിയിക്കാതെ രോഗിയെ യോഗസ്ഥലത്തേക്കു വിളിക്കുക. വേണമെങ്കില്‍ ഒരു കുടുംബയോഗമോ ഫാമിലി പാര്‍ട്ടിയോ ഇതിനുവേണ്ടി അറേഞ്ച് ചെയ്യാം.
ഫലപ്രദമായ സംഭാഷണരീതികള്‍
ചില രോഗികളുടെ ചിന്തകളിലും സംസാരങ്ങളിലും മദ്യപാനം നിര്‍ത്തണമെന്നും തുടരണമെന്നുമുള്ള ആഗ്രഹങ്ങള്‍ ഒരേ സമയത്ത് ഒന്നിച്ചു കാണപ്പെടാറുണ്ട്. ഈ ഉഭയമനസ്ഥിതിയുടെ സവിശേഷത കാരണം ഇത്തരക്കാരെ ആരെങ്കിലും മദ്യത്തിനെതിരായി ഉപദേശിച്ചാല്‍ അത് വിപരീതഫലമുണ്ടാക്കുകയും, അവരുടെ മനസ്സില്‍ മദ്യത്തിനനുകൂലമായ ചിന്തകള്‍ക്ക് ആഭിമുഖ്യം കിട്ടുന്നതില്‍ കലാശിക്കുകയുമാണു ചെയ്യുക. ഇനിയും ചിലര്‍ മറ്റുള്ളവരുടെ ഉപദേശങ്ങള്‍ ചെവിക്കൊള്ളാനുള്ള പൊതുവായ വിമുഖതയൊന്നു കൊണ്ടു മാത്രം ചികിത്സാനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളെ തിരസ്ക്കരിക്കാറുണ്ട്. ഈ രണ്ടു കൂട്ടരോടും സഹാനുഭൂതിയോടെയും പരസ്പരബഹുമാനത്തോടെയും മാത്രം ഇടപഴകുക. ഇത്തരക്കാരോട് ചര്‍ച്ചകള്‍ക്കു തുടക്കമിടാന്‍ താഴെക്കൊടുത്തതു പോലുള്ള ഒറ്റ വാക്കിലൊതുങ്ങാത്ത മറുപടികള്‍ വേണ്ട ചോദ്യങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കുക.
- നിന്റെ മദ്യപാനത്തെപ്പറ്റി മറ്റുള്ളവര്‍ക്കുള്ള പരാതികള്‍ എന്തൊക്കെയാണ്?
- ഒരഞ്ചു വര്‍ഷം കഴിഞ്ഞാല്‍ ജീവിതം എങ്ങിനെയായിരിക്കണമെന്നാണ് നിന്റെ ആഗ്രഹം<?
- ഇങ്ങിനെത്തന്നെ തുടര്‍ന്നാല്‍ കാര്യങ്ങള്‍ എവിടെച്ചെന്നെത്തുമെന്നാണ് നിനക്കു തോന്നുന്നത്<?
- മദ്യപാനം കാരണം നിനക്ക് എന്തൊക്കെ കാര്യങ്ങള്‍ സാധിക്കാന്‍ കഴിയാതെ പോയിട്ടുണ്ട്?
- മദ്യപാനം നിന്റെ ജീവിതത്തില്‍ എന്തൊക്കെ പ്രശ്നങ്ങള്‍ വരുത്തിവെച്ചിട്ടുണ്ട്?
- മദ്യപാനം നിര്‍ത്തുന്നതു കൊണ്ട് എന്തൊക്ക ഗുണങ്ങളുണ്ടായേക്കാമെന്നാണ് നിന്റെ അഭിപ്രായം?
ഈ ചോദ്യങ്ങള്‍ക്കു മറുപടിയായി രോഗി മദ്യപാനത്തിനെതിരായ വല്ലതും പറയുകയാണെങ്കില്‍ ശരീരഭാഷയിലൂടെയും വാക്കുകളിലൂടെയും അയാളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക. അയാള്‍ പറഞ്ഞ കാര്യത്തിന്റെ കൂടുതല്‍ വിശദാംശങ്ങള്‍ ആരായുക. (ഉദാഹരണത്തിന്, രോഗി “ഇതിന്റെ പിറകെ ഏതായാലും കാശ് കുറെ പൊടിയുന്നുണ്ട്" എന്നു പറയുകയാണെങ്കില്‍ “ഒരു ദിവസം ഏകദേശം എത്ര രൂപ?” എന്നു തിരിച്ചു ചോദിക്കുക.) മദ്യപാനത്തിനെതിരായി അയാള്‍ അതുവരെ പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങളുടെ ഒരു സംഗ്രഹം ഇടക്കിടെ അയാളോട് അങ്ങോട്ടു പറയുക. (ഉദാ:- ”അപ്പോള്‍ നീ പറഞ്ഞു വരുന്നത് മദ്യപാനം കൊണ്ട് നിനക്ക് ഇതുവരെ മൂന്നു ജോലികള്‍ നഷ്ടപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്നും, രണ്ട് അപകടങ്ങള്‍ പറ്റിയിട്ടുണ്ടെന്നും,...) ഇടക്ക് അയാള്‍ മദ്യപാനത്തിനനുകൂലമായ എന്തെങ്കിലും വാദമുഖങ്ങള്‍ എടുത്തിടുകയാണെങ്കില്‍ തിരിച്ച് തര്‍ക്കിക്കാനോ ഉപദേശിക്കാനോ മുതിരാതെ താഴെപ്പറഞ്ഞ ഏതെങ്കിലും രീതിയില്‍ പ്രതികരിക്കുക.
- പതിയെ വിഷയം മാറ്റുക.
- അയാളുടെ വാചകത്തെ ഒന്ന് ഘടന മാറ്റിയോ കുറച്ചു പര്‍വതീകരിച്ചോ തിരിച്ചു പറയുക. (ഉദാഹരണത്തിന്, രോഗി “ഈ കൌണ്‍സലിങ്ങൊക്കെ വെറുതെ ആളെപ്പറ്റിക്കാനാണ്” എന്നു പറയുകയാണെങ്കില്‍ “അപ്പോള്‍ കൌണ്‍സലിങ്ങു കൊണ്ട് ഒരാള്‍ക്കും ഒരിക്കലും ഒരു പ്രയോജനവും കിട്ടില്ല എന്നാണ് നിന്റെ അഭിപ്രായം” എന്ന് മറുപടി പറയാം.)
- അയാളുടെ വാദത്തെ മുമ്പ് അയാള്‍ മാറ്റത്തിനനുകൂലമായി പറഞ്ഞ ഏതെങ്കിലും കാര്യവുമായി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്ത് തിരിച്ചു പറയുക. (ഉദാ:-”മദ്യം ശരീരത്തെയും ജോലിയെയും കുടുംബത്തിലെ സമാധാനത്തെയും ബാധിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് നീ നേരത്തെ സമ്മതിച്ചു. അതേസമയം ഞാനെന്റെ കൂട്ടുകാരെക്കാളും കൂടുതലൊന്നും കുടിക്കുന്നില്ലല്ലോ, എന്നിട്ടുമെന്താ ഇങ്ങനെ എന്ന സംശയവും നിനക്കുണ്ട്.”)
- “ഞാന്‍ പറഞ്ഞെന്നേയുള്ളൂ. ഇക്കാര്യത്തില്‍ അവസാന തീരുമാനമെടുക്കാനുള്ള പൂര്‍ണസ്വാതന്ത്ര്യം നിനക്കുണ്ട്" എന്ന് അനുനയിപ്പിക്കുക.
ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്ത എന്തെങ്കിലും ഉപദേശമോ നിര്‍ദ്ദേശമോ നല്‍കാനുണ്ടെങ്കില്‍ അതിനു മുമ്പ് അനുവാദം ചോദിക്കുന്നതും, “എന്റെ ഒരു പരിചയക്കാരന്‍ ഇത്തരമൊരു സാഹചര്യത്തില്‍ ഇങ്ങനെയാണ് ചെയ്തത്” എന്ന രീതിയില്‍ അക്കാര്യം അവതരിപ്പിക്കുന്നതും, ഒന്നിലധികം നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ മുന്നോട്ടുവെച്ച് അതില്‍നിന്ന് താല്പര്യമുള്ളത് തെരഞ്ഞെടുക്കാന്‍ രോഗിക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യം കൊടുക്കുന്നതും, നിങ്ങളുടെ ആശയങ്ങളെക്കുറിച്ച് അയാള്‍ക്കുള്ള അഭിപ്രായം ആരായുന്നതും നല്ലതാണ്.
നിങ്ങളുടെയും രോഗിയുടെയും ജീവിതരീതികളില്‍ അനേകവര്‍ഷങ്ങളുടെ നിരന്തരമായ മദ്യപാനത്തിന്റെ സ്വാധീനമുണ്ടെന്നും, അതുകൊണ്ടു തന്നെ അവയില്‍ പരിവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കാന്‍ സമയമെടുക്കുമെന്നും എപ്പോഴും ഓര്‍ക്കുക. ഒറ്റയടിക്ക് വലിയ മാറ്റങ്ങള്‍ക്കു ശ്രമിക്കാതെ, മുകളില്‍ പറഞ്ഞ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളോരോന്നിനെയും വെവ്വേറെ ലക്ഷ്യങ്ങളായിക്കണ്ട്, ശ്രദ്ധയോടെ ആസൂത്രണം ചെയ്ത്, ചെറിയ ചെറിയ മാറ്റങ്ങള് പടിപടിയായി നടപ്പാക്കുക. ഓരോ ഘട്ടത്തിലും നിങ്ങളുടെ അപ്പോഴത്തെ ലക്ഷ്യമെന്താണെന്നും, അതു കൈവരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ എന്തൊക്കെയാണു ചെയ്യാനുദ്ദേശിക്കുന്നതെന്നും, പദ്ധതി പ്രയോഗത്തില്‍ വരുത്താന്‍ ശ്രമിച്ചപ്പോള്‍ എന്തൊക്കെ തടസ്സങ്ങള്‍ നേരിട്ടുവെന്നും<, അവയെ എങ്ങനെ മറികടന്നുവെന്നുമൊക്കെ എവിടെയെങ്കിലും കുറിച്ചുവെക്കുക. ഇടക്കിടെ ആ കുറിപ്പുകളുടെ അവലോകനം നടത്തുക.
ശ്രമങ്ങളെല്ലാം വിഫലമാകുമ്പോള്‍
തന്നെക്കൊണ്ടാവുന്നതെല്ലാം ചെയ്തു എന്ന ആശ്വാസത്തോടെ ഒരു കുറ്റബോധവും കൂടാതെ സ്വന്തം ജീവിതത്തെ കൂടുതല്‍ ശ്രദ്ധിക്കാന്‍ തുടങ്ങുക. നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തില്‍ അവശേഷിക്കുന്ന സൌഭാഗ്യങ്ങളുടെ കണക്കെടുക്കുക. ഏറെ നാള്‍ അവഗണിക്കപ്പെട്ടു കിടന്ന നിങ്ങളുടെ മനസ്സിനെയും ശരീരത്തെയും വീണ്ടും സ്നേഹിക്കാന്‍ തുടങ്ങുക. രോഗിയെച്ചുറ്റിയുള്ള ആകുലതകളെയും കുറ്റബോധങ്ങളെയും ഒന്നൊന്നായി മനസ്സില്‍ നിന്നു ചവിട്ടിപ്പുറത്താക്കുക. അയാളെക്കുറിച്ചുള്ള ചിന്തകള്‍ അലട്ടാന്‍ തുടങ്ങുമ്പോഴൊക്കെ നിങ്ങള്‍ക്ക് സംതൃപ്തി തരുന്ന എന്തെങ്കിലും ചെയ്യുക. അയാള്‍ക്ക് എക്കാലവും ഇങ്ങിനെ തുടരാനാവില്ലെന്നും നിയമവ്യവസ്ഥയോ ഭ്രാന്തോ മരണമോ എല്ലാറ്റിനും അധികം വൈകാതെ തടയിടുമെന്നും ഓര്‍ക്കുക. നിങ്ങളുടെ മൂഡ് രോഗി ഇന്ന് കുടിച്ചിട്ടുണ്ടോ ഇല്ലയോ വീട്ടില്‍ വന്നിട്ടുണ്ടോ ഇല്ലയോ തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളില്‍ ആശ്രിതമല്ലാത്ത അവസ്ഥയുണ്ടാക്കിയെടുക്കുക.
പഴയ സുഹൃത്തുക്കളുമായി ബന്ധം പുനസ്ഥാപിക്കുക. മദ്യപാനം സൃഷ്ടിച്ച ജാള്യതയും ലജ്ജയും കുറ്റബോധവുമൊക്കെക്കാരണമാണ് ഇത്രയും കാലം ബന്ധപ്പെടാതിരുന്നത് എന്ന് അവരോട് തുറന്നുപറയുക. സ്വന്തമായൊരു ജോലിയില്ലെങ്കില്‍ ഒന്നിനു ശ്രമിക്കുക. ഏതെങ്കിലും തൊഴിലധിഷ്ഠിത കോഴ്സുകള്‍ക്കോ സ്വയംതൊഴില്‍പരിശീലനകേന്ദ്രങ്ങളിലോ ചേരുക. ദിവസത്തില്‍ കുറച്ചു മണിക്കൂറുകളെങ്കിലും ആ വീട്ടില്‍നിന്ന് അകന്നു നില്‍ക്കാന്‍ കിട്ടുന്ന അവസരങ്ങള്‍ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുക. കാശു വല്ലതും കയ്യില്‍ വരാന്‍ തുടങ്ങിയാല്‍ അത് സ്വന്തം പേരില്‍ രഹസ്യമായി എവിടെയെങ്കിലും നിക്ഷേപിക്കുക.
കളഞ്ഞിട്ടു പോകുന്നതിനെപ്പറ്റി ചിലത്
ഭര്‍ത്താവ് ഒരു ആല്‍ക്കഹോളിസം രോഗിയാണെന്ന് തിരിച്ചറിയുമ്പോള്‍ തന്നെ വിവാഹമോചനത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുന്നത് അപക്വമാണെങ്കിലും ഒരു ഘട്ടത്തില്‍ ഈയൊരു സാദ്ധ്യതയും ഗൌരവത്തോടെ പരിഗണിക്കേണ്ടി വന്നേക്കാം. പക്ഷേ ചിലപ്പോഴെങ്കിലും രോഗിയോടൊത്തുള്ള വര്‍ഷങ്ങളുടെ ജീവിതം ഭാര്യമാര്‍ക്ക് കാര്യങ്ങളെ വസ്തുനിഷ്ഠമായി നോക്കിക്കാണാനുള്ള കഴിവ് നഷ്ടപ്പെടുത്താറുണ്ട്. രോഗിയുടെ അവസ്ഥക്ക് താന്‍ കൂടി കാരണക്കാരിയാണ് പ്രശ്നം രോഗിയുടേതല്ല മറിച്ച് മദ്യത്തിന്റേതു മാത്രമാണ് എന്നൊക്കെയുള്ള തെറ്റിദ്ധാരണകളും ക്രൂരമര്‍ദ്ദനങ്ങള്‍ക്കു വിധേയരാകുന്നവര്‍ക്ക് പീഡകരോട് സ്നേഹവും അനുകമ്പയും തോന്നാന്‍ തുടങ്ങുന്ന സ്റ്റോക്ക്ഹോം സിന്‍ഡ്രോം എന്ന പ്രതിഭാസവുമൊക്കെ ഇതിനു കാരണമാകാറുണ്ട്. ഇത്തരമൊരവസ്ഥയില്‍ രോഗിയില്‍ നിന്നും ആ വീട്ടില്‍ നിന്നും കുറച്ചു ദിവസത്തേക്കു മാറിനിന്ന് ബന്ധം തുടരുന്നതു കൊണ്ടും വിഛേദിക്കുന്നതു കൊണ്ടും തനിക്കും മറ്റു കുടുംബാംഗങ്ങള്‍ക്കും ഉടനെയും ദീര്‍ഘകാലത്തേക്കും ഉണ്ടായേക്കാവുന്ന ഗുണദോഷങ്ങളുടെ ഒരു കണക്കെടുപ്പു നടത്താവുന്നതാണ്. കുട്ടികളുടെ ഭാവിയെക്കരുതി ബന്ധം തുടരാന്‍ തീരുമാനിക്കുന്നവര്‍ ഒരു രോഗിയോടൊത്തുള്ള ജീവിതവും കുട്ടികളെ പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുമെന്നതും കണക്കിലെടുക്കേണ്ടതാണ്.